2020-05-01

KISA ÇALIŞMA BAŞVURULARI SONUÇLANMADAN NAKDİ ÜCRET DESTEĞİNE BAŞVURULABİLİR Mİ?

---

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Geçici 24 Üncü Maddesi Kapsamında Yapılacak Nakdi Ücret Desteği Uygulamasına İlişkin Usul Ve Esaslar’da işverenlerce ücretsiz izne ayrılan çalışanlar ile 15/3/2020 tarihinden sonra işten ayrılanların nakdi ücret desteğinden yararlanma şartları, başvuru ve ödemeye ilişkin hususlar açıklanmıştır.

Anılan Usul ve Esaslara göre, 17/4/2020 tarihinden itibaren işverenleri tarafından ücretsiz izne çıkarılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan çalışanların 17/4/2020 ila 30/4/2020 tarihleri arasında nakdi ücret desteğinden yararlanabilmeleri için işverenleri tarafından e-Bildirge şifresiyle  “https://uyg.sgk.gov.tr /Isveren Sistemi” internet adresi üzerinden 3/5/2020 tarihinin Pazar gününe rastlaması nedeniyle 4/5/2020 tarihine kadar başvuru girişlerinin yapılması gerekiyor.

Ne var ki kısa çalışma başvurularını Nisan ayı içinde İŞKUR’a yapan işverenlerin bir kısmının başvuruları henüz sonuçlanmamıştır. Dolayısıyla kısa çalışma başvuruları sonuçlanmayan bu işverenler, İŞKUR’a bildirdikleri Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesinde yer alan çalışanlardan bazılarının kısa çalışma ödeneği şartlarını sağlayıp sağlamadıklarını da bilemediklerinden, bu listede kayıtlı olan çalışanları adına 4/5/2020 tarihine kadar Nakdi Ücret Desteğinden yararlanmak için başvuru yapıp yapmayacakları, bu tarihe kadar başvuru yapmadıkları takdirde çalışanın nakdi ücret desteğinden yararlanıp yararlanamayacağı konusunda tereddüt yaşamaktadır.

Çalışan, aynı ayda hem kısa çalışma ödeneğinden hem de nakdi ücret desteğinden yararlanabilir.

COVİD-19 kaynaklı zorlayıcı nedenlerden dolayı kısa çalışmaya geçen işverenler, kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartlarını taşıyan çalışanları adına kısa çalışma ödeneğine; taşımayan ve ücretsiz izne ayırdığı çalışanları adına nakdi ücret desteğine başvurabileceklerdir.

Ücretsiz izne ayrılan işçilere ödenecek olan nakdi ücret desteğinden yararlanılabilmesi için aranılan şartlardan biri de çalışanın kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamış olmasıdır. Aynı işçinin aynı anda hem kısa çalışma ödeneğinden, hem de nakdi ücret desteğinden yararlanması gibi bir durum sözkonusu değildir.

Bu bağlamda, gerek İŞKUR’a yapılan kısa çalışma başvuruları, gerekse SGK’ya yapılan nakdi ücret desteği başvuruları işverenler tarafından yapıldığından, aynı çalışanın aynı anda her iki destekten birlikte yararlanması mümkün olmayıp, aynı ay içerisinde kısa çalışma ödeneği tamamlandıktan sonra nakdi ücret desteğine başvurması mümkündür. 

Kısa çalışma başvuruları sonuçlanmadan nakdi ücret desteğine başvurulmalı mı?

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmada aranılan son 60 gün hizmet akdine tabi olma ve son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olma şartının sağlanıp sağlanmadığının tespitinde, çalışanın mevcutta çalıştığı işyerinin yanı sıra evvelce çalıştığı işyerlerinde geçen süreleri de hesaba dahil edilmektedir. Bu şartı sağlayamamasına rağmen, son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süresi bulunan çalışanlar da kalan süre kadar bu ödenekten yararlanabilmektedir.

Bu belirsizlik nedeniyle  işverenlerin bir çoğu emekli çalışanlar haricindeki çalışanlarının neredeyse tamamını bu şartları taşıyıp taşımadıklarına bakmadan “Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi listesine” yazmışlardır.

1 Nisanda kısa çalışmaya başvuran işyerinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanacak çalışanlara en düşük 1.752,40 lira ile en yüksek 4.380.99 lira arasında kısa çalışma ödeneği verileceği, buna karşın aynı çalışanın nakdi ücret desteğinden yararlanacak olması halinde 17 Nisandan itibaren 39,24 * 14 = 549,36 TL alacağı nakdi ücret desteği dikkate alındığında, kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartlarını sağlamadıkları hususu kesin olarak bilinen çalışanlar varsa yalnızca bu çalışanlar için nakdi ücret desteğine başvurulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Aksi halde, her iki ödenekten de yararlandırılan sigortalı için İŞKUR tarafından hangi ödeneğinin geri alınacağı hususunda herhangi bir açıklamaya yer verilmemekle birlikte kanaatimizce yasal düzenleme dikkate alındığında nakdi ücret desteğinin geri alınması gerekmektedir. Bu durumda fuzulen yapılan  ücret desteğinin işverenden  faiziyle birlikte isteneceği, Borçlar Kanununun 407. Maddesine göre çalışanın ücretinden kesilebilmesi için çalışanın onayının alınması gerektiği, çalışanın onay vermemesi halinde  dava sürecine gidilmesi gibi bir durumla karşı karşıya kalınabileceği hususlarının göz önünde bulundurulması icap etmektedir.

Diğer taraftan, kısa çalışma başvuruları sonuçlanmadan nakdi ücret desteğine başvurulan çalışan adına nakdi ücret ödemesinin 8/5/2020 tarihinde yapılmasının ardından, kısa çalışma başvurularının İŞKUR tarafından değerlendirilmesi sırasında çalışanın kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartlarını sağladığı halde nakdi ücret desteğinden yararlandığına bakılarak kısa çalışma ödeneğinin verilmemesi halinde  çalışanın maddi kaybı söz konusu olacaktır.

Nakdi ücret desteğine ilişkin başvurular takip eden ayın 3’ünden sonra da yapılabilir.

Nakdi ücret desteğine ilişkin çıkartılan usul ve esaslarda yer alan, başvuruların takip eden ayın 3’üne kadar girilmesi gerektiği yönündeki açıklamadan bahisle bazı işverenlerde 17/4/2020 ila 30/4/2020 tarihleri arasında ücretsiz izinli olan çalışanlara ilişkin başvuruların 3/5/2020 tarihine kadar (resmi tatil nedeniyle 4/5/2020 tarihine kadar) yapılmaması halinde, çalışanlarının Nisan ayına ilişkin nakdi ücret desteğinden yararlanamayacakları şeklinde bir algı oluşmuştur.

Ücretsiz izne ayrılıp kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan çalışanların nakdi ücret desteğinden yararlanabilmeleri için takip eden ayın 3’üne kadar başvurularının sisteme girilmesi şartı, nakdi ücret desteğinin aynı ayın 8’ine kadar ödenmesine yönelik getirilmiş bir şarttır.

Usul ve esasların 5/2. Fıkrasının (b) bendinde yer alan, “4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında verilen ücretsiz izin bilgilerine ilişkin işverenler tarafından yapılan başvuru ve güncelleme işlemleri, ücretsiz iznin uygulandığı ayı takip eden ayın sonuna kadar SGK'ya bildirilir. Ancak bu şekilde uygulamanın yürürlükte olduğu sürenin tamamlanmasından sonra izleyen ay sonuna kadar yapılan ve hak doğurucu nitelikteki başvurular en fazla bir önceki ay için yapılır.” açıklamalarına istinaden 17/4/2020 ila 30/4/2020 tarihleri arasında ücretsiz izne çıkartılan çalışanların nakdi ücret desteğinden yararlanma başvuruları 31/5/2020 tarihine kadar yapılabilecektir.

GÜLBENK MÜŞAVİRLİK