2020-05-25

ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARININ SÖZLEŞMESİ SONA EREN YÖNETİCİ, ÖĞRETMEN, UZMAN ÖĞRETİCİ VE USTA ÖĞRETİCİLER İLE SÖZLEŞME YENİLEMEMESİ FESİH YASAĞINA AYKIRILIK OLUŞTURUR MU?

---

Eğitim öğretim yılının sonunun gelmesi ile birlikte özel öğretim kurumlarının yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler ile sözleşmelerinin de sonuna gelinmiştir. Sayılan bu personelin sözleşmelerinin yenilenmemesi halinde fesih yasağına aykırılık oluşturup oluşturmayacağı konusunda tereddüt yaşanmaktadır. Konuya ilişkin değerlendirme yapılmadan önce bazı kavramların açıklanmasında fayda vardır.

Belirli Süreli İş Sözleşmesi

4857 sayılı İş Kanunu iş akitlerini türlere ayırmıştır. Belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmeleri bu iş akdi türlerinden ikisidir. Kanun; belirsiz süreli iş sözleşmesini asıl, belirli süreli iş sözleşmelerini istisna kabul etmiştir. Bir iş sözleşmesinin belirli süreli olabilmesi için 4857 sayılı İş Kanunu m.11’e göre bazı objektif koşulları taşıması gerekmektedir.

• Niteliği gereği belirli süreli olan işlerde,
• Belirli bir işin tamamlanmasına yönelik olması halinde,
• Belirli bir olgunun ortaya çıkması halinde objektif neden olduğu kabul edilir ve belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilir.

Kanunun lafzından benzer hallerde de belirli süreli iş sözleşmesi yapılmasına olanak tanındığı anlaşılmaktadır.

Borçlar Kanunu 430.maddesinde: “Belirli süreli hizmet sözleşmesi, aksi kararlaştırılmadıkça, fesih bildiriminde bulunulmasına gerek olmaksızın, sürenin bitiminde kendiliğinden sona erer.” hükmü yer almaktadır.

Özel Öğretim Kurumlarının Eğitim Personeli ile Yaptığı Sözleşmelerin Niteliği

Belirli süreli iş sözleşmesinin yapılabilmesi için gereken objektif koşulların yanı sıra yasaların olanak sağlaması ile de belirli süreli iş akitleri yapılması mümkündür. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 9.maddesine göre yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticilerin sözleşmelerinin belirli süreli mi belirsiz süreli mi olacağı tartışılmış ve görüş ayrılıkları yaşanmıştır. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu’nun E.2017/1-K.2018/2 sayılı kararı ile 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanunu'nun 9'uncu maddesinde bahse konu sözleşmelerin belirli süreli iş sözleşmesi olduğu belirtilmiş ve bu konudaki tartışmalar son bulmuştur.

5580 sayılı Kanun, bu sözleşmelerin en az bir takvim yılı süreli olması gerektiğini belirtmiş olsa da bunun istisnaları mevcuttur. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre:

• Mazeretleri nedeniyle dönem içerisinde görevlerinden ayrılanların yerine görevlendirilecek eğitim personeli,
• Devredilen kurumlarda devredilmeden önce görev yapan eğitim personeli,
• Ders saati ücretli olarak görevlendirilecek eğitim personeli

ile bir yıldan kısa süreli belirli iş sözleşmesi yapılabilmektedir.

Fesih Yasağı

7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile İş Kanunu’na Geçici 10. Madde eklenmiş ve bir süre için işverenlere fesih yasağı getirilmiştir.

Maddenin yürürlüğe girdiği 17.04.2020 tarihinden başlayarak iş sözleşmeleri işveren tarafından, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında 3 ay boyunca (17.07.2020 tarihine kadar) feshedilemeyecektir. 3 aylık fesih yasağını 6 aya kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Tüm işverenler için geçerli olan bu yasak, İş Kanunu kapsamında olsun olmasın tüm işçileri kapsamaktadır. Süreyle ilgili herhangi bir uzatma olmaması halinde, 17.07.2020 tarihine kadar (bu tarih dahil) ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık ve benzeri sebepler dışında işveren iş sözleşmelerini feshedemeyecektir.

Özel Öğretim Kurumlarında Çalışan Yönetici, Öğretmen, Uzman Öğretici ve Usta Öğreticilerin Sözleşmelerinin Değerlendirilmesi

Kanun gereği belirli süreli olan özel okul eğitim personeli sözleşmeleri veya genel olarak İş Kanunu 11. Maddesi uyarınca aranan objektif şartları taşıyan belirli süreli sözleşmeler, sözleşmede kararlaştırılan sona erme tarihinde kendiliğinden sona erdiğinde işveren tarafından yapılmış bir fesihten söz edilemeyecektir. Getirilen fesih yasağının amacı işverenin iş akdini feshetmesini önlemektir. Bu gibi belirli süreli sözleşmelerde ise iş akdinin sona ermesi işveren feshinden değil, sözleşmede belirtilen sürenin sona ermesinden kaynaklandığından fesih yasağı kapsamına girmediği değerlendirilmektedir.

Belirli süreli iş akdinde kararlaştırılan bitiş tarihinde sözleşmesi kendiliğinden sona eren personel için verilecek işten ayrılış bildirgesinde, işten ayrılış kodunun “05-Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi” olarak belirtilmesi herhangi bir cezaya muhatap olunmaması için önem arz etmektedir.

Av. Aktan GÜLBENK