2021-12-30

KAR DAĞITIMINDA YÜZDE 5’LİK ORAN İNDİRİMİ KAR PAYI ELDE EDEN GERÇEK KİŞİLERİN ÖDEYECEĞİ VERGİYİ ARTIRACAKTIR

---

Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde “ Her nevi hisse senetlerinin kâr payları”, (2) numaralı bendinde, “iştirak hisselerinden doğan kazançlar”, (3) numaralı bendinde “Kurumların idare Meclisi Başkan ve üyelerine verilen kar payları”  menkul sermaye iradı sayılmış, aynı Kanunun 22’nci maddesinin ikinci fıkrasında ise "Tam mükellef kurumlardan elde edilen, 75’inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarının yarısı gelir vergisinden müstesna edilmiş, istisna edilen tutar üzerinden 94’ üncü madde uyarınca tevkifat yapılacağı ve tevkif edilen verginin tamamının, kâr payının yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edileceği" hükme bağlanmıştır.

Yine aynı Kanunun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında kimlerin tevkifat yapacağı belirtilmiş olup, anılan maddenin 6/b-i bendinde; tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan, 75’inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) % 15 oranında (2009/14592 sayılı B.K.K. ile 03.02.2009 tarihinden geçerli olmak üzere) gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

21.12.2021 tarih ve 4936 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile tevkifat oranı yüzde 10 olarak belirlenmiştir. Anılan düzenleme 22.12.2021 tarihinden itibaren dağıtılacak kar payları için geçerli olacaktır.

Yapılan düzenleme ile kar dağıtımında tevkifat oranının yüzde 15’ten yüzde 10’a indirilmesi ilk başta vergi indirimi gibi algılansa da bu kar payını elde eden gerçek kişilerce yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi durumunda kar payı elde edenlerin ödeyecekleri gelir vergisinin artmasına neden olacaktır. Zira Kanun düzenlemesi gereği gerçek kişilerce elde edilen kar payının yarısı gelir vergisinden istisna edilmekte kalan yarısı vergiye tabi gelir olarak dikkate alınmakta ve devamında yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi durumunda beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan gelir vergisinden istisnaya isabet eden dahil verginin tamamını mahsuba konu edebilmektedirler. Tevkifat oranının düşürülmesi sonucu mahsuba konu vergi tutarı azalacağından anılan tutar kadar gerçek kişinin ödeyeceği vergi tutarı artacaktır.

Konuyu bir örnek yardımıyla açıklamak gerekirse:

Örneğin: A gerçek kişisi (X) kurumundan 25 Aralık 2021 tarihinde 1.000.000 TL brüt kar payı elde ettiğini varsayalım.

Anılan şirket bu kar payı ile ilgili olarak 100.000,00 TL tevkifat yapmıştır.

A gerçek kişisinin 2022 Mart ayında vereceği yıllık gelir vergisi beyannamesi aşağıda şekilde olacaktır. (Başkaca vergiye tabi gelirinin olmadığı varsayılmıştır)

 

Brüt Kar Payı	1.000.000,00
İstisna (GVK madde 22)	500.000,00
Vergiye Tabi Matrah	500.000,00
Hesaplanan GV	159.690,00
Mahsup Edilecek Vergi (GVK madde 22)	100.000.00
Ödenecek Gelir Vergisi	59.690,00

 

Tevkifat oranı yüzde 15 olarak uygulanması durumunda ödenecek gelir vergisi aşağıdaki gibi olacaktır.

 

Brüt Kar Payı	1.000.000,00
İstisna (GVK madde 22)	500.000,00
Vergiye Tabi Matrah	500.000,00
Hesaplanan GV	159.690,00
Mahsup Edilecek Vergi (GVK madde 22)	150.000.00
Ödenecek Gelir Vergisi	9.690,00

 

Görüleceği kar dağıtımında yüzde % 5’lik oran indirimi kar payı ödeyen kurumun ödeyeceği tevkifatı dağıtılan kar payının yüzde 5’i oranında azaltırken, kar payı elde eden gerçek kişinin ödeyeceği gelir vergisini anılan tutar kadar artıracaktır.

Kar dağıtımı teşvik etmek için getirilmiş bir düzenlemenin pratikte vergi yükünü değiştirmediğinden kar payı dağıtımından pay alan gerçek kişilere hiçbir faydası yoktur diye düşünüyorum. Vergi indirimine paralel olarak Gelir Vergisi Kanununun 22’nci maddesinde vergiden istisna edilen tutarın yüzde 75’e çıkarılmasıyla kar dağıtımı anlamlı hale gelebilirdi.

YMM Soner ÜLGEN