2014-03-27

YABANCI ELÇİLİK VE KONSOLOSLUKLARDA ÇALIŞAN TÜRK UYRUKLU PERSONELİN ÜCRETLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

---

Türkiye’de yabancı elçilik ve konsolosluklarda çalışan Türk uyruklu personelin Gelir Vergisi Kanunu 16. maddesi uyarınca,  bu çalışmalarından dolayı aldıkları ücretler  bazı şartların varlığına bağlı olarak gelir vergisinden istisna edilmiştir. Yazımızda bu istisnadan faydalanma şartları ele alınmıştır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun diplomat muaflığını düzenleyen 15. Maddesi: “Yabancı Devletlerin Türkiye'de bulunan işçi, maslahatgüzar ve konsolosları (Fahri konsoloslar hariç) ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o memleketin uyruklarında bulunan memurları, Türkiye'de resmi bir göreve memur edilenler bu sıfatlarından dolayı ve karşılıklı olmak şartıyla Gelir Vergisinden muaftırlar…”

Ücret İstisnası başlıklı 16. Maddesi: “Yabancı elçilik ve konsoloslukların 15 inci maddeye girmeyen memur ve hizmetlilerin yalnız bu işlerden dolayı aldıkları ücretler karşılıklı olmak şartıyla Gelir Vergisinden istisna edilir.” Hükmünü taşımaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu 61. Maddesinde ücret; “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir…” şeklinde tanımlanmıştır.

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu 15. Maddesinde sayılan kişiler, gönderen ülke vatandaşı olmak ve karşılıklı olmak şartı ile diplomatik muaflıktan yararlanırlar ve gelir vergisi ödemezler.

Ancak 15. Maddede sayılmayan ve yabancı ülkelerin elçilik, konsolosluklarında çalışan Türk uyruklu kişiler Gelir Vergisi Kanunu 16. Maddeye göre değerlendirilecektir.

Buna göre, yabancı ülkelerin elçilik ve konsolosluklarında çalışan Türk vatandaşlarının, yalnızca bu işlerden dolayı aldıkları ücretler, karşılıklı olmak şartıyla gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Örneğin, Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması, “Kamu Hizmeti” başlıklı 19 uncu maddesinde;

“1.a) Bir Akit Devlete, eyaletine, politik alt bölümüne veya mahalli idaresine bir gerçek kişi tarafından verilen hizmetler karşılığında bu Devlet, eyalet, politik alt bölüm veya mahalli idare tarafından yapılan ve emekli maaşı dışında kalan maaş, ücret ve diğer benzeri ödemeler, yalnızca bu Devlette vergilendirilecektir.

b) Bununla beraber, hizmet diğer Devlette ifa edilirse ve gerçek kişi bu diğer Devletin bir mukimi ise, söz konusu maaş, ücret ve diğer benzeri ödemeler yalnızca bu diğer Akit Devlette vergilendirilecektir. Ancak, bu kişinin;

i) bu Devletin bir vatandaşı olması; veya

ii) yalnızca bu hizmeti ifa etmek amacıyla bu Devletin bir mukimi durumuna geçmemiş olması gerekmektedir…”hükmüne yer verilmiştir.

Maddenin “ b” bendi uyarınca, Türk vatandaşı olan ve Türkiye’de mukim kişilerin Almanya Büyükelçiliği’nde çalışması halinde buradan aldıkları ücretlerde vergileme hakkı Türkiye’ye aittir. Bu durumda Türk Vergi Kanunları uyarınca işlem yapılması gerekmektedir.

Gelir Vergisi Kanunu 16. Maddesi uyarınca Almanya Büyükelçiliği’nde çalışan bir Türk vatandaşı buradan aldığı ücretten gelir vergisi kesintisi yapılmamasına rağmen, karşılıklı olma şartının gerçekleşmesi koşuluyla istisnadan yararlanacaktır. Bu halde istisnadan yararlanan kişinin ücret gelirini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmesine gerek olmayacaktır.

Ancak, Kanunda aranan ilgili ülke ile karşılıklı olma şartı gerçekleşmemişse bu kişilerin ücretlerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmadığından( Gelir Vergisi Kanunu 95. Maddesi)  ücret gelirinin yıllık gelir vergisi beyannamesi ile genel hükümlere göre beyan edilmesi ve tahakkuk edecek verginin ücretli tarafından ödenmesi gerekecektir.